Giãn mạch thừng tinh là tình trạng các mạch máu trong thừng tinh mắc phải giãn và xoắn bất thường, đây là một tình trạng thường gặp chiếm tỉ lệ tới 10-15% nam giới sau tuổi dậy thì. Căn bệnh giãn mạch thừng tinh có nguy cơ gây nên ảnh hưởng đến cuộc sống người mắc bệnh đặc biệt và là hiểm họa gây nên vô sinh.
1. Giãn mạch thừng tinh là gì?
Thừng tinh là một ống đi từ mỗi tinh hoàn lên phần dưới ổ bụng, trong thừng tinh chứa các ống dẫn tinh, các mao mạch, mạch bạch huyết và dây thần kinh. Giãn tĩnh mạch thừng tinh là khi các mạch máu nằm trong thừng tinh mắc phải giãn nở, hình thành rất lớn hơn và có nguy cơ cảm nhận bằng mắt thường. Giãn mạch thừng tinh có thể xảy ra ở một bên hoặc cả hai bên tinh hoàn, tuy vậy giãn mao mạch thừng tinh bên trái phổ quát hơn.
yếu tố gây nên giãn tĩnh mạch thừng tinh là do các van của các mao mạch nhỏ trong bìu vận động không tốt. Đây là các van một chiều, mở ra cho máu chảy về tim và đóng lại khi dòng máu chảy chậm để ngăn không cho máu chảy ngược về. Khi có sự suy nhược hệ thống các van mạch máu, thì máu có thể chảy ngược về do ảnh hưởng của trọng lực gây ra ứ đọng và giãn mạch máu thừng tinh.
Giãn mao mạch thừng tinh có thể gặp khi xuất hiện một sự tắc nghẽn mao mạch trầm trọng ở vùng bụng, như một khối u của thận phát triển gây nên tăng áp lực lên các mạch máu nhỏ hơn trong bìu gây giãn mạch máu, song tình huống này ít gặp và thường hay chỉ gặp ở đàn ông hơn 40 tuổi.
T
2. Liệu pháp phân loại giãn mạch thừng tinh
Phân loại theo Dubin (1970) giãn mạch máu thừng tinh được phân làm 5 tình trạng theo khám bệnh lâm sàng như sau:
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh độ 0: Không cảm nhận được trên lâm sàng, chỉ có cảm giác qua các phương tiện có cảm giác hình ảnh như siêu âm, chụp tĩnh mạch,...
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh độ 1: Khi tiến hành nghiệm pháp Valsava thì sờ thấy búi mạch máu thừng tinh giãn.
- Giãn mao mạch thừng tinh độ 2: Khi người mắc bệnh trong tư thay thẳng đứng sờ thấy búi mao mạch.
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh độ 3: Khi bệnh nhân thẳng đứng, nhìn xuất hiện búi mao mạch giãn.
- Giãn mạch máu thừng tinh độ 4: Mặc dù bệnh nhân đứng thường hay nằm cũng dễ thực hiện nhìn xuất hiện búi.
Khi thăm khám qua siêu âm, bệnh nhân được cảm thấy là giãn mạch thừng tinh khi đường kính mạch máu tinh > 2.5mm, trong các trường hợp kín đáo thì thường kết hợp đối với nghiệm pháp Valsalva để nhận xét. Giãn mạch máu thừng tinh độ 3 là trường hợp phổ biến trên lâm sàng, khi các mao mạch đã từng nổi rõ dưới vùng da bìu và người mắc bệnh thường có triệu chứng tinh hoàn bị đau.
3. Giãn mao mạch thừng tinh có bắt buộc điều trị?
Giãn mạch máu thừng tinh không thể tự khỏi được do mạch máu đã từng giãn ra thì không thể tự phục hồi. Giãn mạch máu thừng tinh có thể là nguyên do gây ra vô sinh do các nguyên do sau:
- Máu ứ đọng lại trong các mạch máu gây nên tăng nhiệt độ trong bìu, hạn chế lượng và uy tín tinh trùng từ đó không nên khả năng sinh sản.
- Nếu giãn tĩnh mạch thừng tinh diễn ra ở lứa tuổi không đủ niên, thì tinh hoàn ở bên tĩnh mạch thừng tinh mắc phải giãn thường hay phát triển kém hơn thông thường. Tinh hoàn nhỏ có thể góp phần tăng hiểm họa bệnh vô sinh.
tuy vậy, phần lớn đàn ông bị giãn mạch thừng tinh không bị vô sinh, trên thực tế quá nhiều đàn ông giãn mạch máu thừng tinh độ 3 vẫn có tương đối nhiều con và có đến 85% đàn ông to lên bị giãn mạch thừng tinh nhưng mà không liên quan đến vấn đề vô sinh. Nếu giãn mạch thừng tinh không gây nên các biểu hiện như bị đau tinh hoàn, teo nhỏ tinh hoàn hoặc các câu hỏi về sinh sản thì giảm thiểu điều trị. Theo các lưu ý hiện giờ, giãn mạch thừng tinh chỉ cần phải trị khi:
- Khi kiểm tra thấy rõ các búi giãn tĩnh mạch thừng tinh.
- Khi làm tinh dịch đồ xuất hiện lượng tinh binh không cao, người bệnh từng bệnh vô sinh trên hai năm.
- vô sinh nhưng không tư vấn được.
Giãn mạch máu thừng tinh chỉ cần thiết phải chữa trị trong trường hợp vô sinh không câu trả lời được
4. Giãn tĩnh mạch thừng tinh có chữa trị khỏi được không?
Trong các trường hợp chứng bệnh được chỉ định chữa, tùy theo mức độ của chứng bệnh, các tình huống nhẹ có khả năng chữa trị nội khoa, các trường hợp không nhỏ hơn thường hay được chỉ định phẫu thuật. Có tương đối nhiều giải pháp tiểu phẫu thắt tĩnh mạch thừng tinh như: tiểu phẫu bình thường, thủ thuật qua nội soi ổ bụng, tiểu phẫu vi phẫu, tiến hành tắc các mạch bằng bóng hay vòng xoắn... Trong số đó phẫu thuật vi phẫu (hình thức mổ bằng kính hiển vi) được sử dụng phổ quát, do an toàn, hiệu quả cao, ít hệ lụy.
Sau mổ giãn mao mạch thừng tinh, mật độ tinh trùng của người mắc bệnh được nâng cao rõ rệt. Theo các khảo sát, từ 21-55% bệnh nhân không có tinh trùng trước mổ thì sau tiểu phẫu sẽ có tinh trùng trong tinh dịch, khoảng 21% bệnh nhân sau mổ giãn mạch thừng tinh có nguy cơ sinh con tự nhiên mà không cần phải các giải pháp hỗ trợ sinh sản.
Giãn mạch thừng tinh là có thể điều trị khỏi, tuy vậy sau khi chữa trị thành quả người bệnh có thể tái phát bệnh sau những tháng hoặc những năm. Để làm giảm nguy cơ tái phát bệnh, người mắc bệnh cần phải khuyến khích những điểm sau đây:
- tuân theo các chỉ định của bác sĩ, khi có các triệu chứng bất thường phải đi thăm khám để chữa sớm, tái khám đúng hẹn.
- hạn chế các vận động thể lực quá mạnh, đặc biệt không nên các động tác gây nên áp lực cho vùng bìu.
- không nên việc đứng hoặc ngồi nếu để lâu, giảm thiểu tắm nước ấm nhiều ngày để không nên tăng nhiệt độ vùng bìu.